Ładowanie...
Strona głównaPoradnik → DZIURAWIEC – POLNE ZŁOTO

DZIURAWIEC – POLNE ZŁOTO

DZIURAWIEC – POLNE ZŁOTO
Surowcem leczniczym jest jego kwitnące ziele (Herba Hyperici), niegdyś popularne głównie jako środek żółciopędny i przywracający równowagę w przewodzie pokarmowym. Współcześnie, z uwagi na wyraźne działanie przeciwdepresyjne i uspokajające dziurawiec stosowany jest przede wszystkim w terapii zaburzeń ze strony układu nerwowego – poprawia bowiem samopoczucie, wzmacnia, uodparnia na stres, usprawnia procesy nauki i zapamiętywania oraz działa adaptogennie.

Historia nie całkiem zwyczajna
Jako lek o uniwersalnym działaniu dziurawiec polecali już starożytni uczeni i medycy, m. in.: Hipokrates, Teofrast i Galen, a w XVI w. także Paracelsus. Dziurawiec zwyczajny (łac. Hypericum perforatum) to bowiem zioło wyjątkowe, mimo, że gatunek ten nosi nazwę „zwyczajny”. O szczególnej popularności tej rośliny w ludowej tradycji zielarskiej świadczy choćby mnogość jej nazw, bo dziurawiec to inaczej: świętojańskie ziele, czy ziele świętego Jana, ziele boginki , dziurawik, zanowyt, arlika, przestrzelon, michałkowate ziele, krzyżowe ziele, dzwoniec, dzwonki Panny Marii, krew Matki Bożej, krew Pana Jezusa, krewka – by wymienić tylko niektóre. Nazwy „świętojańskie ziele” lub ziele świętego Jana według niektórych źródeł pochodzą stąd, iż roślina ta zakwita około 24 czerwca, inne zaś wywodzą ją od Rycerzy św. Jana Jerozolimskiego, którzy używali go do leczenia ran w czasie wypraw krzyżowych. Ziele nazywano dawniej także fuga daemonum (ucieczka demonów ), co według niektórych sugeruje, iż używano dziurawca do wypędzania duchów nieczystych, a u schyłku epoki średniowiecza roślina ta była rekwizytem egzorcystów. Inni uważają jednakże, że nazwa ta wiąże się z niezwykle cenionym działaniem przeciwdepresyjnym. Powstała ok. 795 r., farmakopea z Lorsch zalecała ziele dziurawca na melancholię .

Powszechna i niepozorna
Dziurawiec to roślina wieloletnia z rodziny dziurawcowatych, w skład której wchodzi ok. 400 gatunków. Występuje w całej Europie, Azji i Ameryce Północnej oraz Północnej Afryce. Naturalnie w Polsce występuje 8 gatunków, a najbardziej rozpowszechniony jest dziurawiec zwyczajny. Roślina dorasta do ok. 40 cm, posiada równoległe ulistnienie; liście są podłużne, a ich cechą charakterystyczną są rzędy małych dziurek, widocznych pod światło - wewnętrzne zbiorniki z olejkiem eterycznym. Żółty kwiatostan jest gęsty i rozgałęziony, zebrany w grona w szczytowej części rośliny. Kwitnienie przypada na okres letni: od czerwca do września, a owocem jest wielonasienna, jajowata torebka. Zioło występuje licznie na łąkach, miedzach i ugorach, a także w lasach i gęstych zaroślach. Inne lecznicze gatunki dziurawca, to m. in.: dziurawiec skąpolistny (Hypericum montanum), czteroboczny (Hypericum quadrangulum) i rozesłany (Hypericum humifusum).


Laboratorium natury
Pod względem składu chemicznego ziele dziurawca to prawdziwa skarbnica związków aktywnych; zawiera m. in. olejki eteryczne – głównie pinen i cineol, hyperynę, hiperycynę, flawonoidy: hiperozyd, rutynę, kwercetynę i kwercytrynę, a ponadto: garbniki, żywice, antocyjany, witaminę C i karoten, azulen, cholinę i acetylocholinę, kwasy: kawowy, chlorogenowy, GABA i nikotynowy oraz pektyny, sole i saponiny. 
Barwiąca na czerwono hiperycyna to główny, obok pseudo- i protohiperycyny, związek czynny występujący we wszystkich gatunkach dziurawca. Pobudza ośrodkowy układ nerwowy i jest naturalnym inhibitorem monoaminooksydazy MAO. Związek ten jest powszechnie wykorzystywany w leczeniu zaburzeń depresyjnych; poprawia nastrój i zdolność kojarzenia oraz pozytywnie wpływa na koncentrację. Mechanizm działania przeciwdepresyjnego dziurawca opiera się na hamowaniu wchłaniania zwrotnego dopaminy, serotoniny, kwasu gamma-aminomasłowego, glutaminianu i noradrenaliny, ponieważ podnosząc stężenie tych mediatorów dziurawiec wyzwala dobre samopoczucie.

Bogata tradycja zielarska 
Tradycja zastosowania terapeutycznego wyciągu z ziela dziurawca jest niezwykle szeroka, tak jak wszechstronne jest jego oddziaływanie na ludzki organizm. Roślina ta wykazuje wpływ na szereg układów i czynności, działając kojąco i uspokajająco, ściągająco i przeciwkrwotocznie, żółcio- i moczopędnie , odkażająco, przeciwzapalnie, przeciwwzdęciowo, wzmacniająco i odtruwająco. Ponadto uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne, pobudza trawienie i reguluje metabolizm oraz rytm wypróżnień; reguluje pracę wątroby, pęcherzyka żółciowego i trzustki. 
Ze względu na swoje wszechstronne właściwości lecznicze jest więc ziele dziurawca tradycyjnie polecane do stosowania w przebiegu kamicy żółciowej i leczeniu zaburzeń wydzielania żółci: stanach zapalnych pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, chorobach wątroby i trzustki, chorobie wrzodowej, nieżycie żołądka i jelit, zaburzeniach trawienia: niestrawności, bólach brzucha, zaparciach, zatruciach, w chorobach skórnych, zakaźnych i sercowo-naczyniowych; w przypadku złego samopoczucia, wyczerpania nerwowego i zmęczenia, w stresie, osłabieniu i depresji. Dzięki właściwości uszczelniania naczyń krwionośnych znalazł dziurawiec zastosowanie również w leczeniu kruchości i nadmiernej przepuszczalności naczyń oraz w zastojach krążenia obwodowego krwi. Wyciągi z dziurawca stosuje się ponadto w leczeniu nadwrażliwości na zmiany pogody, dla złagodzenia objawów klimakterium, przy bólach głowy i objawach ogólnego zmęczenia, a u dzieci pomocniczo w lękach i moczeniu nocnym. 
Ziele dziurawca tradycyjnie stosowane jest również zewnętrznie w leczeniu dermatoz i trudno gojących się ran; w łojotoku, trądziku i stanach zapalnych skóry. Napar stosuje się w formie okładów na oparzenia, odmrożenia, żylaki, a także do płukania jamy ustnej przy stanie zapalnym oraz dla zlikwidowania przykrego zapachu.

Uwaga, interakcje!
Szczególną ostrożność przy rozpoczęciu stosowania wyciągów z dziurawca należy zachować podczas przyjmowania leków antydepresyjnych, nasercowych i przeciwzakrzepowych , przeciwpadaczkowych, a także doustnych środków antykoncepcyjnych. Dziurawiec może mieć ponadto wpływ na skuteczność leków przeciwwirusowych i przeciwnowotworowych. 
Zawarta w składzie hiperycyna działa fotouczulająco - zwiększa wrażliwość skóry na promieniowanie słoneczne i promieniowanie lamp kwarcowych . Poparzenie skóry może wywołać także kontakt ze świeżą rośliną. Hiperycyna jest słabo rozpuszczalna w wodzie, natomiast wysokie jej stężenie znajduje się w wyciągach alkoholowych oraz lekach i suplementach diety o działaniu antydepresyjnym. Przeciwskazaniem do stosowania dziurawca jest również ciąża i okres karmienia piersią.

Dziurawiec w wygodnej formie
Obecnie w linii preparatów Zioła w tabletkach Colfarm dostępny jest suplement diety Dziurawiec, którego skład oparty został na wysokiej jakości standaryzowanym ekstrakcie naturalnego pochodzenia z ziela dziurawca zwyczajnego w koncentracji 3-6:1. Należy dodać, że skuteczność i działanie preparatów ziela dziurawca zauważalne jest podczas regularnego ich stosowania.

Szeroka dostępność tej rośliny, rozległe wskazania i możliwości jej zastosowania w lecznictwie oraz niezwykle korzystny wpływ na zdrowie sprawiają, że dziurawiec może się okazać nieocenioną pomocą w domowej apteczce – prawdziwym leczniczym klejnotem wśród ziół.

-
^